Bez objave rata, 06. aprila 1941. godine u 06.30h počelo je bombardovanje Beograda od strane nemačkih nacista, kodnog imena “Operacija Odmazda”.
Nad gradom se nadvilo 120 lovaca i 234 bombardera koji su samo u prvom naletu bacili 197 tona bombi. Beograd je bombardovan u četiri naleta, 6. aprila i ponovo 7. 11. i 12. aprila, sa ukupno 440 tona bombi. Paralelno je invazija započela kako iz vazduha tako i na kopnu i to sa prostora Austrije, Mađarske, Bugarske, Italije i Albanije.
Procenjuje se da je tokom neselektivnog bombardovanja stradalo oko 4.000 građana Beograda, dok je njih preko 10.000 ranjeno, uništeno je oko 700 zgrada, među kojima je i Narodna biblioteka Srbije sa oko 350.000 knjiga, rukopisa i raznih starina.
Prestonicu su branili Šesti lovački puk i jedinice PVO koji su oborili između 42 i 48 neprijateljskih aviona, ali i pored herojskog otpora na više nivoa, pogotovo vazduhoplovaca, odnos snaga i opšti položaj Jugoslavije je bio takav da je otpor uglavnom bio uzaludan, posebno imajući u vidu da su nemačke trupe prodorom iz Bugarske munjevito zauzele Vardarsku dolinu, pa je povlačenje prema Grčkoj, po uzoru na situaciju u Prvom svetskom ratu, onemogućeno.
“Oko 7h časova dat je znak vazdušna opasnost. Beogradu su se približavale dve velike formacije nemačkih bombardera i lovaca sa severa. Potrčali smo ka avionima, čiji motori su već bili zagrejani. Komandir Miloš Žunjić je viknuo: “Za mnom! Pali i poleći po patrolama!”. Poleteo sam za vođom patrole i komandirom Milošem Žunjićem. Posle pet minuta, na visini od 3.000 metara, između Batajnice i Pančeva, primetio sam Nemce“, pričao je pilot Đorđe Stojanović, jedan od vitezova beogradskog neba.
Bombardovanje Beograda 6. aprila 1941. stavljeno je pod komandu generala Aleksandera Lera i njegove 4. vazduhoplovne flote. General Ler se predao jedinicama Jugoslovenske armije 09. maja 1945. godine, posle rata mu je suđeno za ratne zločine pred vojnim sudom Jugoslovenske armije, na kojem je osuđen na smrt i streljan. Jedna od tačaka optužnice odnosila se i na njegovo komandovanje tokom “Operacije Odmazda” 6. aprila. 1941. godine.
Direktiva br. 25 kojom je lično Adolf Hitler 28. marta 1941. naredio napad na Kraljevinu Jugoslaviju, artefakt do kojeg je Srbija došla u posed na aukciji u Americi, od 25. januara izložen je u Narodnom muzeju Srbije.
“Dokument je sa originalnim Hitlerovim potpisom i nije svejedno kad ga držite u rukama jer znate šta je on proizveo od trenutka napada. Zastrašujući je po svojoj sadržini, ali je isto tako i opominjući, da vidimo kako jednim aktom možete da izazovete rat, genocid, ratne zločine, rasparčate državu, i to sve stavljanjem potpisa. Ovo je za istoriju našeg regiona i Evrope važno, katarzično i opominjuće”, izjavio je direktor Muzeja žrtava genocida, Dejan Ristić.
U borbama nad jugoslovenskim nebom poginulo je 11 pilota. Slava im i hvala!
Artem
