Krajem avgusta 1944. godine kapitulirala je Nemačka saveznica Rumunija, a početkom septembra i Bugarska, koja je počela povlačenje svojih trupa iz Jugoslavije. Prvi delovi Crvene armije 6. septembra 1944. izbijaju u Turn Severin i trupe 3. Ukrajinskog fronta prelaze iz Rumunije u Bugarsku dolazeći do granice sa Srbijom. Bugarska staje na stranu saveznika i objavljuje rat Nemačkoj. Ovi događaji uzrokovali su povlačenje Nemačke grupe armije „E” iz Grčke, preko Makedonije i Srbije.
Tada su engleski i sovjetski saveznici odlučili da pomognu Titovim partizanima (NOVJ) u odlučujućoj bici za Srbiju. Saveznička avijacija i sovjetska Crvena armija intervenisale su i pomogle NOVJ u oslobađanju Srbije od nemačke okupacije. Operativna grupa divizija NOVJ kretala se i nadirala u Srbiju iz Crne Gore i Raške (Sandžaka), i preko Lima i Ibra probijala se prema Kopaoniku sa željom da upadne i osvoji zapadnu i južnu Srbiju.
S druge strane, Nemačka komanda, u nameri da uništi i odbije novopristigle partizanske divizije natrag u Bosnu i Crnu Goru, organizovala je operaciju pod šifrom „Trijumf”. U toj operaciji angažovala je tri bugarske divizije (koje su se povukle prilikom dolaska Crvene armije), zatim jedinice Srpskog dobrovoljačkog korpusa (ljotićevaca), koje je predvodio Kosta Mušicki, i Crnogorski dobrovoljački korpus, kojim je komandovao vojvoda Pavle Đurišić.
Na osnovu dogovora Nedića i Draže o zajedničkoj saradnji u borbi protiv partizana (u selu Ražana 15. avgusta 1944), nemački Vermaht je angažovao i četničku elitnu grupaciju jurišnih korpusa od oko 10.000 četnika pod komandom majora Dragoslava Račića i generala Miroslava Trifunovića.
Pod Račićevom komandom, kao komandanti tih korpusa isticali su se majori i kapetani Predrag Raković, Nikola Kalabić, Vojislav Tufegdžić i Neško Nedić. Suprotstavili su se partizanskim jedinicama (proleterske divizije) koje su pod komandom partizanskih generala Koče Popovića i Peke Dapčevića, kao i engleskog majora i obaveštajca Džona Henikera-Mejdžora, iz Toplice prodirale prema padinama Kopaonika i Goča.
Tada su se i odigrale tri krvave bitke između partizana i četnika – kod Kopaonika, na Bukoviku i na planini Jelici. Upravo zbog ove nemačko-četničke saradnje Britanska vlada vrši pritisak na našu izbegličku vladu u Londonu u smislu napuštanja podrške Draži Mihajloviću i JVuO zbog kolaboracije sa silama osovine. A onda se dešava nešto što je bilo poražavajuće za četničke snage u Srbiji. Naime, 29. avgusta 1944. kralj Petar Drugi Karađorđević ukazom (koji je objavljen preko svih radio-stanica Slobodne Evrope) oduzeo je komandu Draži Mihajloviću nad JVuO i priznao maršala Tita za jedinog vođu antifašističkih snaga u Jugoslaviji.
A 12. septembra pozvao je sve Srbe, Hrvate i Slovence da se ujedine i pristupe NOVJ pod komandom Tita i da pod njegovom zastavom nastave borbu protiv nemačkog okupatora. U pozivu stoji: „Svi oni koji se oslanjaju na neprijatelja protiv svog vlastitog naroda i njegove budućnosti i koji se ne bi odazvali ovom pozivu, neće uspeti da se oslobode izdajničkog žiga ni pred narodom, ni pred istorijom. Ovom mojom porukom vama, odlučno osuđujem zloupotrebu imena kralja i autoriteta krune, kojom se pokušava opravdati saradnja s neprijateljem i izazvati razdor među borbenim narodom u najtežim časovima njegove istorije, koristeći time samo neprijatelju”.
Na osnovu ove izjave kralja Petra vrhovni komandant NOVJ maršal Tito izdao je naredbu da se rok za predaju četnika, domobrana i ustaša produžava do 15. septembra 1944. Posle toga milosti neće biti. Međutim, Draža nije priznavao i nije se povinovao kraljevom ukazu, već je objavio opštu mobilizaciju u Srbiji i dalje ostavši na čelu četnika boreći se protiv partizana.
Ovim svojim činom Draža je izgubio primat prvog gerilca u okupiranoj Evropi kao borca protiv nemačkog nacizma i fašizma i dobio epitet domaćeg izdajnika i saradnika okupatora, tj. kvislinga. Kralj Petar je morao da se odluči na taj korak (bez obzira na to što nije imao podršku nekih članova vlade, pa i samog predsednika vlade Slobodana Jovanovića), jer je morao da se održi antiosovinski i antifašistički stav izbegličke vlade u pružanju podrške savezničkoj borbi protiv nacizma.
(Politika)
